در کتاب اخیرم که عنوان آن «چگونه حضرت فاطمه(س) را میتوان شناخت» است، یک روششناسی در مورد حضرت فاطمه(س) ارائه کردم. به اجمال عرض میکنم. ابتدا باید حضرت فاطمه(س) را به عنوان یک راه بشناسیم. هر راهی مبدأ و مقصد، آغاز و پایان، فراز و فرود، سهولت و صعوبت و مناظر خاطرنواز و یا جانگداز دارد. در واقع شرح زندگی حضرت فاطمه(س) که چه زمانی به دنیا آمدند و با چه مسائلی روبرو شدند در اینجا مطرح است.
دوم شناخت حضرت فاطمه(س) به عنوان یک رهنورد است. باید توجه کرد که حضرت فاطمه(س) در مواجهه با مسائل مختلف زندگی، براساس چه نظام ارزشی تصمیمگیری کردند. حضرت به عنوان یک راه، زیاد مطالعه میشدند اما به عنوان یک رهنورد کمتر مطالعه شدند. رهنورد کسی است که برای هر قدم زندگی خود و برای هر تصمیم، مسئله، محیط مسئله و راهکارهای ممکن را میشناسد، آنها را ارزشگذاری میکند تا بتواند تصمیم بگیرد؛ اما در این زمینه کمتر کار کمتر شده است.
سومین به اصطلاح دریچهای که ما میتوانیم به روی شخصیت حضرت فاطمه(س) برای خودمان بگشاییم، شناخت حضرت فاطمه(س) به عنوان یک رهیافت است. اینکه چه اصول کلی بر زندگی حضرت فاطمه(س) به عنوان یک رهنورد مسیر و راه خدا حاکم بوده. این رهیافت را باید بتوانیم درک کنیم. از این زاویه نیز کمتر از دو زاویه قبلی به حضرت فاطمه(س) نگاه شده است.
چهارمین محور مطالعه حضرت فاطمه(س) به عنوان یک رهنماست. مسائل امروز ما چیست و چگونه میتوانیم از سیره حضرت فاطمه(س) برای مسائل امروز خودمان راهنمایی بگیریم. پنجمین مورد حضرت فاطمه(س) به عنوان رهبر است. وقتی مشکلی وجود داشته باشد، کسی که مشکل دارد هم وجود داشته باشد، آن مشکل راه حلی داشته باشد، کسی که راه حل را بداند نیز وجود داشته باشد، یک سیستم رهبری میتواند تشکیل شود. از این زاویه حضرت فاطمه(س) به صورت یک رهبر برای ما ظهور و بروز پیدا میکند. از این نظر نیز کمتر از موارد قبل به حضرت فاطمه(س) توجه کردیم.
ششم؛ حضرت فاطمه(س) به عنوان یک راهبرد است. راهبرد در نظر گرفتن یک آینده ممکن و مطلوب و برنامهریزی از آینده به حال و در نظر گرفتن یک برنامه اجرا از حال به آینده است. آن آینده ممکن و مطلوب برای حضرت فاطمه(س) چه بود؟ اگر از این زاویه بنگریم، حضرت فاطمه(س) یک راهبرد میشوند.
هفتم؛ حضرت فاطمه(س) به عنوان یک راهگشا نیز مطرح هستند. حضرت فاطمه(س) چه راهی را به روی ما باز کرد؟ من معتقدم که حضرت فاطمه(س) راه مقاومت اسلامی را در مقابل مدعیان انقلاب اسلامی باز کرد. کسانی که ادعا میکردند به پیغمبر ایمان آوردهاند و میخواهند خلیفه پیغمبر باشند ولی مسیر پیغمبر را طی نمیکردند و شیوه زندگی حضرت رسول(ص) را در نظر نداشتند. از این ۷ منظر میتوان به حضرت فاطمه(س) نگاه کرد.
گفتوگو: معصومه صبور